Елімізде азық-түлік бағалары қалай өзгеруде: не қымбаттап, не арзандап жатыр?
Өткен жылдың ішінде Қазақстанда әлеуметтік маңызы бар өнімдер орташа есеппен 7,4%-ға қымбаттады, - деп хабарлайды Zakon.kz - ке сілтеме жасап abaidan.kz ақпараттық агенттігі.
Жақсы жаңалық ретінде соңғы аптада әлеуметтік маңызы бар тағамдар бағасының өсу қарқынының сәл бәсеңдегенін атап өтуге болады. Осы кезеңдегі жалпы баға индексі ҚР Ұлттық статистика мәліметтері бойынша бар болғаны 0,3% құрады. Бұл нарықтағы жағдайдың тұрақталып, инфляциялық күтілімдердің төмендеуі мүмкін екенін білдіреді.
Көкөністер
Инфляцияның негізгі қозғаушы күші сөзсіз көкөністер болып отыр. Картоп, сәбіз, пияз және қырыққабаттың бағасы өткен жылы да, биылғы жылда да айтарлықтай өскен. Мысалы, картоп өткен жылмен салыстырғанда 74%-ға, биылғы жылдың басынан бастап 24,5%-ға қымбаттады. Сәбіз, пияз және қырыққабат та ұқсас динамиканы көрсетіп, өткен жылы олардың бағасы тиісінше 60,7%, 48,4% және 34,4%-ға өсті.
Айтарлықтай алаңдатарлық жағдай – осы позициялар бойынша бағалардың соңғы аптада да өсуін сақтауы: сәбіз 6,2%-ға, пияз 4,8%-ға, ал картоп 2,6%-ға қымбаттады. Бұл жыл сайынғы жүйелі мәселелердің бар екенін көрсетеді, олар тек маусымдық факторлармен (мысалы, өткен жылғы өнімдердің қорының таусылуы мен жаңа өнімнің сатылымға шығуы) ғана емес, логистикалық қиындықтармен де байланысты.
Өңірлік ерекшеліктер де осы қорытындыны растайды: елдің солтүстік және батыс өңірлері (Павлодар, Петропавловск, Орал, Қостанай) көкөніс бағасының ең жоғары өсімін көрсетуде.
Көкөніс бағасының күрт өсуіне қарамастан, бірқатар басқа әлеуметтік маңызы бар өнімдер тұрақты немесе тіпті арзандау динамикасын көрсетті. 1-санаттағы жұмыртқалардың бағасы өткен жылы 9,9%-ға, ал биылғы жылдың басынан бастап 4,7%-ға арзандады, соңғы аптада бағасы іс жүзінде өзгерген жоқ. Сол сияқты, күріш (-18,4% өткен жылы), макарон (-2,7%) және ұн (-7,5%) да бағаның төмендеуі немесе тұрақтылығын көрсетіп отыр.
Қалыпты өсу және жасырын қауіптер
Бағасы қалыпты түрде өскен тауарлар категориясын бөлек атап өткен жөн. Күнбағыс майы өткен жылы 22%-ға қымбаттады, ал қант пен тұз – тиісінше 6,9% және 18,3%-ға өсті. Соңғы аптада осы тауарлардың бағасы іс жүзінде өзгерген жоқ, бұл жағдайдың белгілі бір деңгейде тұрақталып жатқанын көрсетеді. Дегенмен, бұл позициялар бойынша динамиканы бақылау маңызды, өйткені олар базалық азық-түлік өнімдері болып табылады, және олардың елеулі қымбаттауы үй шаруашылықтарының бюджетіне айтарлықтай әсер етуі мүмкін.
Айта кетейік, 2024 жылғы 2 желтоқсанда үкіметтік жиында көкөніс және жеміс-жидек өнімдерін сақтау және өндіру үшін қажетті шаралар мен әлеуметтік азық-түлік өнімдерінің бағасын тұрақтандыру шаралары қаралды.
